"Czarnobyl" - serial, który przypomina nam, że w Rosji bez zmian

Wojna na Ukrainie niesie za sobą niebezpieczeństwo, które jest groźne dla świata. Zapomnieliśmy, że nie każde państwo jest na tyle odpowiedzialne, by uderzyć tak by było bezpiecznie dla cywilów i ważnej infrastruktury. Rosjanie się z tym nie liczą. Mają to gdzieś. Trzy lata temu śmialiśmy się, gdy ktoś wspominał o "drugiej serii" "Czarnobyla". Teraz bym już tak nie wykluczał. Upiorne państwo szuka upiornych problemów.

O tym wydarzeniu słyszał chyba każdy, powstało na jego temat mnóstwo filmów, gier, książek i tak dalej... Ale jednak najnowsza produkcja HBO zwala z nóg. Jest to chyba najlepszy serial tej dekady, a już na pewno najlepszy z historią w tle. Mimo, że do tej pory wyemitowano trzy z pięciu odcinków to świetne jest to, że każdy z nich jest lepszy od poprzedniego. Jakoś nie wierzę, by następne obniżyły poziom. Ale po kolei. Co w nim jest tak dobrego, że ogląda się go jak nieprzyjemny thriller?

Przede wszystkim strona wizualna filmu. Chłodne ujęcia potęgujące atmosferę nieznanego i trudnego do okiełznania zła. Zło ma tutaj barwę szarą, czasem delikatnie zieloną. Zdjęcia, które nakręcono we wnętrzach są ciasne, duszne i przejaskrawione. Dzięki temu odnosimy wrażenie, że każdy bohater znalazł się na krawędzi koszmarnego snu, jakby w jakiejś pułapce. Przez nią zapłaci najwyższą cenę. Życiem. Nie koniecznie od razu, ale wszystko w swoim czasie. W niektórych momentach twórcy prowadzą akcję w zwolnionych ujęciach. Często to drażni, ale tutaj działa na widza niczym potęga nieufności. Pod żadnym pozorem nie chcielibyśmy się z nimi zamienić.

Ważnym punktem filmu jest pokazanie mechanizmów państwa totalitarnego. Bezpieka i władze od początku nie zainteresowane tym, by ratować ludzi. Chodzi im raczej o to, by nikt nie zauważył katastrofy. Dopiero z czasem, rozumiejąc co wie, że musi pójść na ustępstwa w stosunku do naukowców. Ale i tak bezpieka im nie ufa. Tworzy problemy, a osoby odpowiedzialne za ratunek czują nie tylko presję samego wydarzenia, ale także strach ze strony aparatu państwowego.
Na serial warto zwrócić uwagę także ze względu na sposób przestawienia ludzkich tragedii. Takich kadrów dawno nie widziałem (scena pogrzebu pierwszych ofiar zostanie ze mną chyba na zawsze). To dorastanie przeciętnego Kowalskiego do tego, że „coś się jednak chyba stało” robi wrażenie. Górnicy, strażacy, milicjanci, naukowcy. Każda z tych grup społecznych przeznaczona do czegoś innego i każda zapłaci cenę za swoje poświęcenie. Ale też ujęcie ich jako trybik machiny państwa totalitarnego nie umknie widzom. „Musicie”, to „konieczne”. Muszą oddać życie lub zdobyć pewne choroby by nikt nie zauważył.

Gdy byłem maluchem ojciec obiecał mi kapsle za wypicie jakiegoś napoju. Pamiętam w szpitalu była kolejka nie z tej ziemi, ale szła w miarę sprawnie. O „Czarnobylu” mówili wtedy wszyscy, ale jako mały łepek musiałem odczekać jeszcze sporo zanim zrozumiałem jakim ta katastrofa była ważnym wydarzeniem. I dziś serial HBO mi to po prostu spotęgował. Takiego nastroju grozy już dawno nie było.