Kleinfeld #3. Cmentarz

Gdy pierwszy raz spojrzałem na mapę zawartą w przewodniku po Kleinfeld, rzucił mi się w oczy cmentarz. Zaskoczyła mnie jego lokalizacja. Mieszkam w Bytomiu prawie cała życie i w lokalizacji, którą wskazywała mapa jest po prostu mały park. Nigdy nie przyszło mi przez głowę, że przechodzę przez teren byłego cmentarza.

W przewodniku możemy przeczytać:

Stary cmentarz ewangelicki
Kolejowa / Wrocławska / Batorego
W 1851 r. ewangelicka gmina wyznaniowa zawarła umowę z mistrzem mydlarskim Carlem Regehly kupna gruntu pod własną nekropolię przy Szosie Miechowickiej. Oficjalne poświęcenie cmentarza nastąpiło jeszcze w tym samym roku. O jego ostatecznym kształcie zadecydowała biegnąca przez Bytom Kolej Prawego Brzegu Odry. Wtedy to z władzami kolei doszło do zamiany gruntów, w efekcie czego gmina ewangelicka powiększyła teren cmentarza w 1869 r. o część przylegającą obecnie do ul. Batorego. Następnie w 1871 r. wybudowano ogrodzenie cmentarza i kostnicę. Rosnąca liczba ewangelików w mieście – z uwagi na masowy napływ ludności do pracy w nowopowstających zakładach – sprawiła, że stopniowo zaczęło brakować miejsca do pochówku. Już przed I wojną na cmentarzu grzebano tylko tych, którzy posiadali tu swoje kwatery rodzinne. Po I wojnie światowej dr Schubert, właściciel wybudowanej jeszcze przed wojną kliniki ginekologicznej przy murze cmentarza na ul. Batorego 2, rozpoczął akcję przeciw dalszemu funkcjonowaniu nekropolii. W liście skierowanym do magistratu powoływał się przy tym na „niezdrowy wpływ modłów żałobnych, zawodzeń płaczek i innych rytuałów pogrzebowych na samopoczucie pacjentek”. W 1924 r. udało mu się skłonić lekarza powiatowego dr. Langnere do złożenia wniosku o zamknięcie cmentarza, m.in. z uwagi na groźby infekcji wskutek rzekomego wypłukiwania grobów. Dodatkowym argumentem przemawiającym na korzyść takiego rozwiązania miał być też brak działek budowlanych w szybko rozbudowującej się dzielnicy. Wniosek o zamknięcie cmentarza poparli niemal wszyscy sąsiedzi dr. Schuberta, zamieszkujący na parcelach wokół murów cmentarnych. Jednak po przeprowadzeniu badań gruntu okazało się, że większym zagrożeniem dla chorób mogły być świnie, które dr Schubert hodował w chlewiku przy cmentarzu, i które przyciągały szczury. Dlatego wniosek dr. Schuberta został oddalony. Dopiero w 1941 r. wydano urzędowe zarządzenie o zamknięciu cmentarza wraz z zakazem dalszych pochówków (z wyjątkiem kremacji szczątków i ich pochówku w grobowcach rodzinnych za specjalnym pozwoleniem). Ostateczna likwidacja cmentarza nastąpiła w latach 70. zeszłego wieku, kiedy to decyzją władz zdemontowano i wywieziono w nieznanym kierunku wszystkie nagrobki oraz wytyczono zieleniec z ławkami i latarniami. O pozostałościach cmentarza świadczą już tylko ślady fundamentów leżące w trawie, natomiast szczątki spoczywających tu Bytomian nadal czekają na ekshumację.

Źródło

Uzbrojony w powyższą wiedzę byłem w tym parku tydzień temu, ale nie znalazłem za bardzo śladów po cmentarzu. Dopiero dalsze "googlowanie" doprowadziło mnie do artykułu z 2018, gdzie są zdjęcia pozostałości po fundamentach.

Dziś byłem ponownie w celu naocznym zobaczeniu tych pozostałości. Sprawę utrudniał kobierzec z liści, ale znalazłem pewne pozostałości, ale na przykład tablicy informacyjnej, którą widać na zdjęciach w wspomnianym artykule, nie znalazłem.

Łatwiej jednak zauważyć pewne nierówności w terenie, lokalne wgłębienia niż znaleźć pozostałości po fundamentach. Jednak czego nie zniszczyła i wywiozła komunistyczna władza, to zostało rozebrane przez tych bardziej przedsiębiorczych mieszkańców, którym nie przeszkadzało bezczeszczenie grobów.

This report was published via Actifit app (Android | iOS). Check out the original version here on actifit.io

Daily Activity, Photowalking, Walking