Ostatnio obejrzałem #79 - "Der Hauptmann"

Dramat wojenny Robert'a Schwentke (reżyseria i scenariusz) swoją premierę miał już kilka lat temu. Reżyser po 13 latach spędzonych w hollywoodzkim mainstreamie nakręcił swój pierwszy niemiecki film. Mroczny czarno-biały obraz jest osadzony w ostatnich tygodniach II wojny światowej, kiedy to morale niemieckich szeregowych i podoficerów jest bardzo niskie, wyczuwając nieuchronną klęskę III Rzeszy nie chcą już walczyć i oddawać życia za Nazistów.

Szeregowy Willi Herold (Max Hubacher) jest jednym z tysięcy żołnierzy, którzy zdezerterowali lub zostali odizolowani od swoich oddziałów i uciekają, by ratować życie. W pierwszej scenie filmu widzimy, że za ociekającym przez pola 19-latkiem podąża radiowóz Żandarmerii Wojskowej. Zaciekły oddział niezłomnych, twardych nazistów wygląda na oszalałych. Jeden z żołnierzy gra na trąbce, dowódca wozu strzela z pistoletu do uciekiniera. Herold ucieka z otwartego pola do lasu, wczołguje się w jamę między korzeniami drzewa, gdzie cudem pozostaje nieodkryty. Jednak los obdartego i głodującego dezertera nie jest łatwy, w każdej chwili może znów trafić na tych lub innych żandarmów, na pomoc ze strony ludności cywilnej nie ma co liczyć, są oni wykończeniu długą morderczą wojną, a widząc perspektywę jej rychłego końca są gotowi bronić resztek swojego dobytku choćby przy pomocy wideł i nie mają skrupułów, żeby zabić, gdy któryś z dezerterów będzie próbował ich ograbić.

Willi Herold znajduje samochód porzucony na skraju lasu, a na tylnym siedzeniu walizkę w której zbieg znajduje kompletny mundur kapitański z licznymi medalami. Herold go zakłada i staje się tymi, którzy przed chwilą go ścigali, czyli jednym z ostatnich lojalistów Hitlera, którzy do ostatnich dni wojny popełniają najstraszliwsze zbrodnie wojenne, gdy wszystko jest już stracone.

^{Źródło zdjęć: materiały promocyjne Weltkino}

Początkowo Herold zakłada mundur, by ukryć się przed prześladowcami, ale już po chwili zaczyna odgrywać swoją rolę, zbierając bandę złodziei jako swoją osobistą armię i nakazując im towarzyszyć mu w podróży. Twierdząc, że ma władzę bezpośrednio od samego Hitlera, Herold przejmuje kontrolę nad obozem jenieckim w którym zatrzymani są głownie schwytani dezerterzy niemieccy. Wchodzi w swoją rolę oddanego III Rzeszy oficera zdecydowanie bardziej niż to jest konieczne, i wymierza surowe kary przetrzymywanym tam niemieckim żołnierzom. W tym momencie Willi Herold ma okazję do uwolnienia swoich psychotycznych skłonności, przekonując cały obóz o swojej fałszywej tożsamości i w konsekwencji zabijając niemal wszystkich więźnió. Sytuacja eskaluje pod wpływem bezwzględności Willego ludzie zamieniają się we wściekłe zwierzęta, napędzane sadyzmem i podnietą. Dopełnieniem tego okrucieństwa jest strzelanie z działka przeciwlotniczego do więźniów spędzonych do wykopanego dołu, który miał się okazać ich grobem.

^{Źródło zdjęć: materiały promocyjne Weltkino}

Bardzo dobrze zrobiony i wyreżyserowany film, którego zaletą jest szczególnie gra aktorska Max'a Hubacher'a odgrywającego rolę tytułową, z takim impetem zmienia się z bezbronnej ofiary w bezlitosnego złoczyńcę, że przemiana ta - przerywana co jakiś czas przebłyskami człowieczeństwa - wywołuje dreszcze. Aktor mądrze pozwala swoim oczom mówić najwięcej, unikając przy tym ekscentrycznych manier czy jednoznacznych emocji. Reszta obsady jest znakomita, zwłaszcza Frederick Lau jako bezwzględny, na zawsze zmieniony przez wojnę Kipiński oraz Milan Peschel jako Freytag jedyny żołnierz "Standgericht Herold" zachowujący resztki człowieczeństwa, sceptycznie podchodzący do działań Herolda.

^{Źródło zdjęć: materiały promocyjne Weltkino}

Film oparty jest na prawdziwej historii "Oprawcy z Emsland". Dlaczego więc Robert Schwentke zdecydował się w pewien sposób nobilitować zbrodniarza wojennego Herolda, którego czyny są bardzo dobrze udokumentowane za pomocą filmu? Wyjaśniają to sceny przedstawione podczas projekcji napisów końcowych. Aktorzy grający w filmie wjeżdżają w pełnym umundurowaniu do współczesnego niemieckiego miasta, zatrzymują przechodniów, żądają dokumentów i grożą im. Jak zachować się w takiej "prawdziwej" sytuacji? Czy stawiasz opór i natychmiast dzwonisz na policję? A może dasz się zastraszyć mobilnemu "Standgericht Herold" i zagrasz w ich grę? Pół-dokumentalna scena zwraca się bezpośrednio do widza. Zadaje pytania, nie dając odpowiedzi: Co byśmy zrobili, gdybyśmy prawie 73 lata temu zetknęli się z "kapitanem" Heroldem i jego grupą terrorystyczną?